Op 14 november is het Wereld Diabetes Dag, de dag waarop extra wordt stilgestaan bij de ziekte die wereldwijd enorm veel mensen treft. Ook in Vlaanderen leven naar schatting maar liefst 600.000 mensen met diabetes. Daarom gaan we in deze blog dieper in op diabetes en meer specifiek bespreken we het effect van wandelen op de preventie en behandeling van diabetes. Want je raadt het al: wandelen kan mensen met diabetes wel degelijk helpen om gezonder te worden en je beter in je vel te voelen. Daarnaast geven we ook enkele praktische tips mee aan de hand van een getuigenis van een van onze wandelaars.
Tekst: wandel.be - Bron: Diabetesliga
Voor we dieper ingaan op de relatie tussen wandelen en diabetes, eerst een woordje uitleg over de ziekte. Want diabetes – in de volksmond suikerziekte genoemd – wordt nog al te vaak niet goed begrepen. Diabetes is namelijk een chronische aandoening waarbij je bloedsuikergehalte verhoogd is. Dit vaak door een gebrekkige productie van of resistentie voor het hormoon insuline. Zo kunnen de cellen in het lichaam onvoldoende glucose opnemen, waardoor het zich ophoopt in het bloed en de bloedsuikerspiegel verhoogt. De specifieke oorzaak verschilt per type, waarvan de meest voorkomende type 1 en type 2 zijn. In Vlaanderen leven naar schatting 600.000 mensen met diabetes, de kans is dus groot dat je wel iemand met diabetes kent. Diabetes is vaak een onzichtbare aandoening, maar kan tot risicovolle complicaties leiden.
Type 1 treft met +- 10% de minderheid van alle personen met diabetes. De ziekte ontstaat meestal bij kinderen of jongvolwassenen (jonger dan 40 jaar) en is een auto-immuunaandoening waarbij het eigen immuunsysteem de bètacellen van de pancreas aanvalt. Je lichaam maakt zo helemaal geen insuline meer aan. De behandeling bij diabetes type 1 bestaat uit toediening van insuline, hetzij via een insulinepen of insulinepomp.
Diabetes type 2 ontstaat dan weer voornamelijk bij volwassenen ( +40 jaar). De overgrote meerderheid van de personen met diabetes kampt met diabetes type 2. Hierbij zijn twee problemen verantwoordelijk voor het ontstaan van de aandoening: insulineresistentie en een verminderde insulineproductie. Het ontstaan ervan houdt verband met verschillende risicofactoren. Naast erfelijkheid en leeftijd (niet-beïnvloedbare factoren) verhogen een ongezonde leefstijl en zwaarlijvigheid het risico op diabetes type 2. De symptomen zijn vaak minder uitgesproken, maar toch heeft +- 30% van de personen op het moment van de diagnose reeds complicaties.
In tegenstelling tot type 1, kan diabetes type 2 in veel gevallen worden voorkomen. Hoe dan juist? Het is wetenschappelijk bewezen dat een gezonde levensstijl het risico op diabetes type 2 met meer dan 50% vermindert. Zo is voldoende bewegen heel belangrijk en best vermijd je zoveel mogelijk lang stilzitten. Wist je trouwens dat 30 minuten lichaamsbeweging per dag het risico al met 30% vermindert? Elke stap telt dus! Daarnaast is ook een gezond eetpatroon belangrijk, waarbij je streeft naar een gezond lichaamsgewicht. Ook stoppen met roken helpt diabetes type 2 te voorkomen. Meer info over hoe je voldoende beweging kan integreren in het dagelijkse leven? Lees dan zeker ons artikel over de bewegingsdriehoek.
Niet alleen om diabetes zo veel mogelijk te voorkomen, maar ook bij de behandeling van diabetes is een gezonde leefstijl met voldoende bewegen cruciaal. En dan denken we al snel aan wandelen als de ideale activiteit, want het heeft positieve effecten op je lichaam, gewicht en glucosewaarden. Je hoeft heus geen zware inspanning te leveren, zelfs een korte maar stevige wandeling helpt al. Voldoende bewegen bij diabetes kan er zelfs voor zorgen dat je minder insuline of minder medicatie nodig hebt bij de behandeling van diabetes. Naast de fysieke effecten, heeft wandelen ook op mentaal vlak een positieve invloed. Je voelt je beter in je vel, het maakt je rustiger en vaak slaap je ook beter. En de vele voordelen van wandelen voelt ook Wandelsport Vlaanderen vzw-lid Karin M., die hieronder getuigt over haar wandelervaringen met diabetes type 2.
“De ziekte heeft bij mij in de eerste fase lang gesluimerd. Ik voelde me vaak vermoeid, maar pas toen mijn bloedsuikerspiegel heel hoog stond, werd de diagnose ‘diabetes type 2’ gesteld. Momenteel ben ik 68 jaar en leef ik al ruim 20 jaar met diabetes.” Voor Karin is naast medicatie ook een gezonde levensstijl enorm belangrijk bij de behandeling van diabetes. “Meteen na de diagnose werd me aangeraden om te sporten. Vroeger werd wandelen niet echt aanzien als een volwaardige sport, maar dat is vandaag de dag helemaal anders! Ik ging voor de diagnose al vaak wandelen, maar door lid te worden van een wandelclub is het in een stroomversnelling geraakt. Voor mij is wandelen het ideale medicijn bij diabetes. Het heeft niet alleen een gunstig effect op je bloedsuikerwaarden, ook mentaal kan je je hoofd volledig leegmaken. En het is ook voordelig om je gewicht onder controle te houden, een enorm belangrijke factor bij de behandeling van diabetes.”
Met heel wat stapkilometers op de teller, heeft Karin dan ook enkele tips klaar voor mensen met diabetes die beginnen met wandelen of juist heel vaak wandelen. “Voorlopig kan ik de ziekte onder controle houden met medicatie en moet ik nog geen insuline toedienen. Een heel belangrijke tip bij het sporten: meten is weten. Meet je bloedsuikerwaarden goed en leer je lichaam kennen; het kan je namelijk heel wat ongemakken vermijden. Als diabeet wil je namelijk zo weinig mogelijk risico’s nemen bij het sporten. Daarom: eet voorafgaand aan de wandeling een goed, maar evenwichtig ontbijt met trage suikers en voorzie steeds voldoende eten en water voor onderweg, net als een ‘noodpakket’ (bij zware dip) zoals een klein blikje echte cola (150ml) of druivensuiker (snelle suikers). Dit steeds gevolgd door trage suikers zoals een boterham of banaan. Want vaak gaan wandelingen dwars door de natuur en is het niet eenvoudig om iets te vinden als het fout gaat. Niet alleen heeft het mezelf al een paar keer gered, zo heb ik helaas al vaak mijn ‘noodkit’ druivensuiker of frisdrank moeten uitdelen aan medewandelaars die nog al te vaak onvoorbereid op pad gaan. Ook als ik ga wandelen in groep, zoals bij een wandelclub, breng ik anderen steeds op de hoogte van mijn diabetes. Zo weten zij ook wat te doen als ik me even wat minder voel.”
Afsluiten doet Karin met de volgende samenvattende raad omtrent wandelen met diabetes. “Ga vooral niet te hard van start en bouw gestaag op met wandelen. Leer je lichaam kennen en wat de invloed van sport is op je bloedsuikerwaarden. Wandelen is daarbij de ideale activiteit, later kan je nog steeds overschakelen naar een andere, intensievere sport. Wandelen met diabetes is perfect te doen, maar neem vooral voldoende je voorzorgen. Zowel voorafgaand, tijdens en na het sporten. Laat je in het begin niet ontmoedigen, op langere termijn zijn er alleen maar positieve effecten aan voldoende beweging bij diabetes.”
Diabetes maakt sporten extra uitdagend. Er zijn namelijk veel factoren die een invloed hebben op de hoeveelheid bloedsuiker in je lichaam zoals: duur en intensiteit, fitheid, moment van de dag, stress, warmte,... Hoe ga je precies om met diabetes en sport? En waar moet je exact op letten voor, tijdens en na het sporten? Via onderstaande knop vind je een handige flyer over hoe je nu precies sporten met diabetes het best aanpakt.
Maar liefst 600.000 personen in Vlaanderen hebben diabetes. Elke 17 minuten krijgt iemand de diagnose. Daarom informeert, connecteert en mobiliseert de Diabetes Liga iedereen die met diabetes geconfronteerd wordt. Samen met personen met diabetes, hun omgeving, de zorgverleners, onze leden, onze vrijwilligers … streeft DiabetesLiga als onafhankelijke organisatie, naar een kwaliteitsvol leven voor mensen met diabetes. Meer info vind je op de website van Diabetesliga. Wil je diabetes beter leren begrijpen? Via onderstaande link schrijf je je in voor de E-learningmodule 'Diabetes uitgelegd'.