België telt een rijke culturele geschiedenis en die kan je zoals ieder jaar opnieuw ontdekken tijdens Open Monumentendag. Dit jaar zwaaien op 8 september 2024 opnieuw ruim 800 bekende en minder bekende monumenten in Vlaanderen hun deuren open voor de 36ste editie van Open Monumentendag. Het uitgebreide Vlaamse erfgoed kan je op verschillende manieren ontdekken, maar doen we bij wandel.be natuurlijk het liefst al wandelend. Om je alvast warm te maken voor de Open Monumentendag geven we vijf wandeltips langs Vlaamse monumenten, of net daarbuiten. Geen Atomium, Manneke Pis of Brugse Markt, maar enkele verrassende wandelsuggesties.
Tekst: wandel.be - Foto's: Toerisme Vlaanderen, Toerisme Oost-Vlaanderen, Visit Wallonia.
Een belangrijk deel van het historische erfgoed bevindt zich in de vele kastelen die België rijk is. We vallen meteen met de deur in huis met een straffe statistiek: België telt zelfs het meeste aantal kastelen per vierkante kilometer ter wereld! In totaal vind je in België maar liefst 3.000 kastelen, elk met z’n eigen historiek, bouwstijl en charme. Een extra troef: vaak is het rond de publiek toegankelijke kastelen heerlijk wandelen in de natuur. Misschien wel een van de meest impressionante en bekende kastelen in Vlaanderen is het kasteel van Gaasbeek in Lennik. Deze parel van het Pajottenland vindt z’n oorsprong in de eerste helft van de dertiende eeuw en draagt een hele geschiedenis mee. Tegenwoordig is het kasteel te bezichtigen én een schitterende wandellocatie. Het domein al wandelend ontdekken kan bijvoorbeeld op deze kastelenwandeling in Gaasbeek, een suggestieroute op het wandelnetwerk Pajottenland. Met zowel het kasteel van Gaasbeek als dat van Groenenberg vang je meteen twee vliegen (of beter gezegd kastelen) in één klap!
De twee wereldoorlogen drukten in de 20ste eeuw hun stempel op de geschiedenis van België. Daarom nemen we de machtige Menenpoort in Ieper op in dit wandellijstje. Net als de Lakenhallen op de Grote Markt, die eind 1378 werd voltooid en van Ieper een machtige en rijke stad maakten dankzij de lucratieve lakenhandel. Tegenwoordig huisvesten de Lakenhallen het imposante In Flanders Fields Museum. De Menenpoort is hét symbool van WO I en een ‘memorial to the missing’. Aan de binnenkant van de Menenpoort zijn ongeveer 55.000 Commonwealth soldaten aangebracht die voor 15 augustus 1917 als vermist werden opgegeven. Hier weerklinkt nog steeds iedere avond de ‘Last Post’. De geschiedenis van Ieper verkennen kan op deze stadswandelroute van ruim 6 kilometer lang, bewegwijzerd met klinknagels. Momenteel staat de Menenpoort in de stellingen, maar is Ieper nog steeds een bezoekje waard.
Voor heel wat wandelaars staat een pelgrimstocht hoog op de bucketlist. Zo is er in Spanje het befaamde Santiago de Compostela, heeft Frankrijk het iconische Lourdes en in Portugal is er dan weer in Fatima een druk bezocht bedevaartsoord. In België kunnen gelovigen (of nieuwsgierigen) dan weer terecht in de basiliek van Onze-Lieve-Vrouw in Scherpenheuvel. Deze imposante koepelkerk is omgeven door een bijzonder zevenhoekig plein. En goed nieuws voor wandelaars, want in de buurt zijn er wandelopties genoeg! Wil je meteen een mooie indruk krijgen van de omgeving? Ga dan eens voor de toepasselijke Pelgrimswandeling. Deze wandelroute start aan de basiliek en neemt je mee op een ontdekkingstocht langs onder meer een spoorwegbedding, het Wittemonument voor Ernest Claes en de Maagdentoren, die een prachtig zicht geeft op de Demervallei.
Dat België een lange en rijke geschiedenis kent is zeker niet overdreven. Voor deze tip gaan we ruim 2.000 jaar terug in de tijd en meer bepaald naar Velzeke, deelgemeente van Zottegem. Wanneer Gallië rond 57 v.C. een deel van het Romeinse rijk werd, bevond zich in Velzeke namelijk een legerplaats. Dankzij de ligging, op een knooppunt van twee Romeinse wegen nam het huidige Velzeke toen een strategische rol in. Tot op vandaag worden nog steeds archeologische vondsten gedaan. De omgeving verkennen kan bijvoorbeeld op de Jan de Lichtewandeling, nog zo’n historisch figuur. Zo wandel je op de Paddestraat - ooit een Romeinse heirbaan tussen Boulogne en Keulen – en kan je een bezoekje brengen aan het Provinciaal Archeocentrum Velzeke. Zin in een langere wandeling met historiek? Dan is de Via Romana op je lijf geschreven. Op dit traject van 85 km tussen Bavay en Velzeke vind je maar liefst vier archeologische sites.
Voor de laatste wandeltip maken we een uitstapje naar Waals-Brabant. Op 18 juni 1815 vond namelijk in Waterloo een ingrijpende gebeurtenis in de Europese geschiedenis plaats. Napoleon werd er verslagen door de legers van Wellington en von Blücher. Vandaag kan je op de site de slag herleven en herinnert de iconische, 40 meter hoge Leeuw van Waterloo aan de bloedige veldslag. Het monument van de Leeuw werd gebouwd op vraag van Willem I in 1826 en dit op de vermoedelijke plek waar zijn oudste zoon, de Prins van Oranje, op 18 juni 1815 gewond raakte. Beklim de 226 treden, tuur in de verte en werp een blik op het slagveld rondom. Een prima manier om het slagveld te bezoeken is te voet. Verken de Leeuw van Waterloo en ruime omgeving met de 14 kilometer lange wandelroute, vol met monumenten die herinneren aan de veldslag van ruim 200 jaar geleden.
Ook op 8 september kan je langs heel wat monumenten en erfgoedsites in Vlaanderen wandelen. Je ontdekt er op eigen tempo een stukje van de geschiedenis. Of je nu kiest voor een rustige wandeling in de natuur of een leuke stadswandeling, je stapschoenen vergeet je best niet. Ontdek de wandelingen op Open Monumentendag hier.