Inloggen als lid Inloggen als clubbestuurder

Koffie (cafeïne) en wandelen: de do’s en don’ts

Een heerlijke kop dampende koffie is voor velen niet meer weg te denken uit het dagelijkse leven. Ook heel wat wandelaars genieten vóór, tijdens of na de wandeling van een ‘bakje troost’. Maar rond het effect van koffie en bij uitbreiding cafeïne (de stof die je in koffie terugvindt) op het menselijk lichaam heersen nog al te vaak onduidelijkheden. Wat zijn nu de algemene voor- en nadelen van cafeïne? Kan je ook te veel koffie/cafeïne consumeren en waar ligt dan precies de grens? Ga je er sneller van wandelen? Zorgt koffie voor vochtverlies of juist niet? En wat met koffie als hersteldrank? We gingen ten rade bij bewegingswetenschapper Prof. dr. Poffé van de Universiteit Hasselt, de antwoorden lees je hier op wandel.be.

Tekst: wandel.be

De voor- en nadelen van koffie (cafeïne)

Koffie drinken we op (bijna) ieder moment van de dag, maar vooral wanneer we nood hebben aan wat extra energie, grijpen we vaak naar een cafeïneshot. Maar zorgt een kop koffie ook effectief voor die opkikker waar we naar op zoek zijn en wat zijn nu de wetenschappelijk bewezen voor- en nadelen van koffie (cafeïne) op het menselijk lichaam? Prof. dr. Poffé somt volgende voordelen op: “De voornaamste voordelen van koffie op het lichaam zijn drieledig. Inname van cafeïne zorgt allereerst voor een verbeterd cognitief vermogen, dit gaat dan vooral over verbeterde aandacht en alertheid. Daarnaast zorgt cafeïne ook voor een verbeterde uithoudingsprestatie, maar daarover later meer. Ten derde draagt cafeïne bij aan een verlaagd risico op type 2 diabetes en cardiovasculaire aandoeningen.”

Helaas zijn er ook nadelen verbonden aan het gebruik van cafeïne: “Inname van koffie zorgt tijdelijk voor een verhoogde hartslag (tachycardie) en verhoogde bloeddruk, dit effect is echter kortdurend. Bij bepaalde personen zorgt inname van cafeïne voor meer angstgevoelens, het effect doet zich vooral voor bij personen met een bepaalde genvariant. En niet onbelangrijk: drink je koffie minder dan 8 à 9 uur voor het slapengaan, kan het langer duren om de slaap te vatten en verhoogt de kans om ’s nachts vaker wakker te worden.” Belangrijk om te melden is dat iedere persoon anders reageert op cafeïne dus wees je vooral bewust van wat cafeïne met je doet. Voor sommige mensen kan koffie bovendien laxerend werken, dus hou hier best rekening mee wanneer er even geen sanitaire mogelijkheden zijn.

Kan je ook te veel koffie drinken?

Bestaat er zoiets als een overdosis cafeïne? En wat is dan juist de grens? Ook hier kregen we een duidelijk antwoord te horen van Prof. dr. Poffé. “De Hoge Gezondheidsraad legt voor gezonde volwassenen een hoeveelheid cafeïne op van 5,7 mg/kg/dag en een absolute bovengrens van 400 mg/dag.” De hoeveelheid cafeïne in een kop koffie hangt onder meer af van de zetmethode en de hoeveelheid, maar doorgaans bevat een kop koffie gemiddeld ongeveer 80 mg cafeïne. Afhankelijk van je gewicht komen we hier dus uit aan een vier à vijftal kopjes koffie per dag. “Uit onderzoek blijkt dat minder dan 5% van de Belgische bevolking hier boven zit. Voor kinderen en preadolescenten gelden trouwens andere voorschriften voor de maximale inname van cafeïne: 2.5 mg/kg/dag. Zwangere vrouwen dienen ook op te letten, hier ligt de bovengrens op 200 mg/dag.” Een kwestie van gezond verstand dus: geniet, maar doe het met mate!

Prof dr. Poffé voegt toe: “Een overdosis aan cafeïne komt nauwelijks voor, zeker niet als je cafeïne inneemt via koffie. Toxische effecten (bv. een epileptische aanval) kunnen optreden als je meer dan 1200 mg cafeïne heel snel inneemt en cafeïne is mogelijks zelfs dodelijk als je meer dan 5g per dag inneemt.” Een onwaarschijnlijk scenario, maar toch… Ga je boven de grenzen gesteld door de Hoge Gezondheidsraad, dan loop je risico op cardiovasculaire effecten (verhoogde kans op stijfheid bloedvaten of hartritmestoornissen), gedragswijzigingen of toename van angstgevoelens. Bij zwangere vrouwen is er een verhoogde kans op groeivertraging en miskraam.

Koffie en sporters: “a match made in heaven?”

Heel wat sportievelingen houden van een kopje koffie, maar heb je er prestatiegewijs ook baat bij? Prof dr. Poffé licht toe: “Er is duidelijk een positief effect bij inname van cafeïne op uithoudingsprestatie. De meeste studies hieromtrent werden uitgevoerd bij lopers en fietsers, maar ook voor wandelaars is er waarschijnlijk een prestatievoordeel. De prestatie verbetert gemiddeld met ongeveer 3% wanneer je tussen de 3 en 6 mg cafeïne per kg lichaamsgewicht inneemt.”

Maar wanneer is dan het beste moment om cafeïne te gaan innemen? “Handig om weten: als je cafeïne inneemt duurt het 30 tot 120 minuten vooraleer cafeïne-niveaus in het bloed maximaal zijn. Cafeïne blijft in het bloed voldoende verhoogd voor ongeveer 5 uur, maar dit varieert sterk tussen individuen (1,5 tot 10 uur). Bij wandelen wordt cafeïne dan ook best ingenomen tijdens het wandelen zelf. Ik zou aanraden om cafeïne één uur voor het ‘zware’ deel van de inspanning te nemen.” Je kan het dus effectief als opkikkertje zien. “Vergeet hierbij ook niet de positieve effecten op het cognitief functioneren zoals verhoogde aandacht en alertheid.”

Mythe of waarheid: dehydratatie en effect op herstel

Er wordt weleens gezegd dat koffie dehydraterend zou werken, maar wat is daar nu wel of niet van aan? “Recent onderzoek toont aan dat het vochtafdrijvend effect van koffie zich in rust voordoet bij heel hoge dosissen cafeïne (meer dan 500mg of 6mg per kg lichaamsgewicht). Tijdens de inspanning is er geen of hoogstens een zeer beperkt effect van cafeïne inname op dehydratatie tijdens de inspanning. Voldoende vochtinname is hierbij veel belangrijker.” Nog maar eens een bewijs om voldoende (water) te drinken tijdens het sporten dus 😉

Wat met de stelling dat cafeïne het herstel zou versnellen? “Een recente studie toont aan dat koffie ervoor zorgt dat de hoeveelheid glycogeen (suikers) in je spieren sneller herstelt door het drinken van koffie. Dit glycogeen verbruik je namelijk tijdens het sporten en hoe sneller dit zich nadien herstelt, hoe sneller je weer klaar bent voor een volgende training. Een kanttekening: dit moet zeker nog bevestigd worden door bijkomende studies vooraleer ik cafeïne of koffie zou aanraden na een inspanning, zeker gelet op de verhoogde kans dat je de slaap niet kan vatten door cafeïne”, besluit Prof. dr. Poffé.

Ray & Jules: duurzaam geroosterde koffie

Zin gekregen in een kop koffie? Dan hebben we goed nieuws voor jou! Dankzij Ray & Jules geniet je tijdelijk van een voordelig koffiepakket. De koffie van Ray & Jules wordt traag geroosterd op zonne-energie, een unieke en duurzame technologie om koffie te branden dus. Het levert een intense smaak vol aroma op.

Met het Wandelsport Vlaanderen-koffiepakket proef je drie unieke koffies (250g) uit Ethiopië, Nicaragua en Guatemala aan € 19,85 i.p.v. € 29,85, dat is maar liefst € 10 korting! Bovendien geniet je van gratis levering en kies je de maalgraad van de bonen helemaal zelf. Aanbod geldig tot 31/08/2025.

Bestel nu online via www.ray-jules.com/WANDEL en geniet van een heerlijke kop koffie.

Wie is Prof. dr. Poffé?

Chiel Poffé is professor in de spier- en inspanningsfysiologie aan de faculteit Revalidatiewetenschappen van UHasselt. Zijn onderzoek richt zich op het effect van voedingssupplementen - specifiek ketonen - op sportprestaties en spierherstel bij verschillende populaties gaande van elite atleten tot patiënten.

Andere artikelen