Tekenalarm: hoe voorkomen en wat te doen bij een tekenbeet?


We kennen de lente allemaal als het seizoen van de stijgende temperaturen, fluitende vogeltjes en het bloeiende landschap. Maar helaas luidt de lente ook het begin van de tekenperiode in. Vanaf maart tot oktober is het opnieuw extra opletten geblazen, want de vervelende beestjes mogen dan wel klein zijn, een tekenbeet kan soms grote gevolgen met zich meebrengen. Zo kan de teek drager zijn van de Borrelia-bacterie, die de ziekte van Lyme veroorzaakt. Met wat bijkomende uitleg en enkele handige tips maken we je bewust van de gevaren en vertellen we wat te doen wanneer je toch gebeten wordt.
Tekst: wandel.be - www.tekenbeten.be
Teken behoren tot de spinachtigen en leven van het bloed van gewervelde dieren en de mens. Ze bijten zich vast in de huid van hun ‘gastheer’ en doen er zich tegoed aan een bloedmaaltijd. In normale toestand zijn teken amper waar te nemen, maar wanneer ze bloed opzuigen, kunnen ze wel zo groot worden als een maïskorrel. Waakzaamheid is het hele jaar door aangeraden, maar teken worden vooral actief als het warmer wordt (al vanaf zo’n 7°C). De vervelende beestjes komen wereldwijd voor en gedijen zowat overal: in het bos, in de duinen, in het park, maar evengoed in je tuin. Teken verbergen zich bij voorkeur tussen vochtige bladeren en in hoog schaduwrijk gras, wachtend tot een geschikte gastheer passeert.
Wanneer een teek besmet is met de Borrelia-bacterie, kan er bij de gastheer een ziekte veroorzaakt worden. Bij de mens gaat het dan om FSME, maar vooral de ziekte van Lyme. Een tekenbeet is pijnloos en zal je dus niet voelen. Een teek is bovendien moeilijk te herkennen op de huid, maar ziet er uit als een zwartbruin, klein puntje met pootjes. Het beestje zuigt zich vol met bloed en wordt groter. Wanneer een teek niet meer in de huid vastzit, kan je een beet opmerken door een kenmerkende rode ring of vlek bij de plek van de tekenbeet. Omdat verkleuring niet altijd optreedt, is het belangrijk om alert te blijven voor andere symptomen van de ziekte van Lyme zoals koorts, gewrichtspijn of spierpijn. Raadpleeg daarom in geval van (vermoeden van) een tekenbeet steeds je huisarts.
Maak een gewoonte van de tekencheck bij jezelf en anderen en controleer elke avond:
Een teek kruipt op je lichaam én onder je kleuren op zoek naar een warm plekje. Gebruik daarom ook een spiegel of vraag hulp om delen van je lichaam te checken die je zelf niet kan zien. Wees vooral aandachtig voor je hoofd, haarlijn, achter je oren en alle huidplooien en warme plekjes op je lichaam (oksels, navel, lies, bilnaad, knieholte, tussen je tenen,...). Controleer zeker ook je huisdieren, want een teek kan van de ene gastheer overgaan op de andere. Door een eenvoudige controle kan je vermijden dat je ziek wordt.
Deze tips gelden eigenlijk voor elke buitenliefhebber, maar ook als wandelaar neem je best enkele specifieke voorzorgsmaatregelen om een tekenbeet zoveel mogelijk te vermijden. Tekenbeten helemaal uitsluiten is onmogelijk, maar met onderstaande aandachtspunten verklein je de kans op een tekenbeet al serieus.
Voor en tijdens je wandeling
Ontdek je toch een tekenbeet? Dan verwijder je deze best zo snel mogelijk. Er bestaan verschillende toepassingen om een teek te verwijderen, maar toch zijn er enkele algemene aandachtspunten.
Met een tekenkaart verwijder je eenvoudig en doeltreffend een teek. Dit handige instrument heeft twee kanten: eentje speciaal voor grote teken en eentje voor kleine teken. Schuif de inkeping van de kaart onder de teek en vervolgens verder over de huid in een rustige, glijdende beweging. De teek laat zo los en komt vast te zitten bij de inkeping. Neem de kaart weg van de huid, verwijder de teek of doodt hem en ontsmet de tekenkaart met heet water of een alcoholoplossing.
Nadat je de teek verwijderd hebt, ontsmet je best de zone rondom de tekenbeet. Volg gedurende een maand mogelijke symptomen goed op en raadpleeg je huisarts bij een rode uitbreidende ring of vlek rond de plaats van de tekenbeet of als je last hebt van griepachtige symptomen.
Op de website van Sciensano bekijk je via de website van Tekennet het risico op tekenbeten. Ben je gebeten? Registreer je tekenbeet dan op de website of app. Zo help je het onderzoek naar teken en tekenziekten vooruit en worden gebieden met een hoog risico op tekenbeten in kaart gebracht. Bovendien krijg je via de tekenrisicokaart een overzicht wat het risico in jouw gemeente is om een tekenbeet op te lopen.