België is al lang niet meer alleen het land van bier, friet en chocolade. Mede door de klimaatevolutie wordt het nu ook gunstiger om in België wijn te maken. Een echte wijncultuur zoals in pakweg Bordeaux of Bourgogne is er voorlopig nog niet, maar in de voorbije decennia werden in België steeds meer en meer wijndomeinen uit de grond gestampt. Iets wat de statistieken ook bevestigen: in 2023 werd in België ruim 3,4 miljoen liter wijn geproduceerd, verspreid over ongeveer 300 geregistreerde wijnbouwers. Bovendien vallen de sierlijke wijnranken op in het landschap en vormen ze het ideale decor voor een (gastronomische) wandeling. En niets beter dan na je wandeling even uitblazen en proeven van een heerlijk glas lokale wijn! Bij wandel.be gaan we in eerste instantie op verkenning langs de belangrijkste Vlaamse wijnstreken en lichten we enkele leuke wandelmogelijkheden uit.
Tekst: wandel.be - Foto's: Toerisme West-Vlaanderen, Toerisme Oost-Vlaanderen, Visit Limburg, Toerisme Vlaams-Brabant, Visit Antwerpen.
Starten doen we niet zomaar in Vlaams-Brabant, en meer specifiek het Hageland. Deze streek tussen pakweg Leuven, Aarschot, Diest en Tienen werd namelijk als eerste (1997) in België bestempeld met een BOB-label. Deze beschermde oorsprongsbenaming zorgt onder meer voor regulering en waakt over de kwaliteit in dit specifiek geografisch gebied. In het heuvelachtige Hageland vinden de druiven de ideale thuis om te groeien en kwaliteitswijn te leveren. In het landschap tref je grote en kleine wijndomeinen die zich ook ideaal lenen tot het maken van een wandeling. Een van de mooiste wandelingen maak je, hoe kan het ook anders, op de Wijngaardberg. Dit 26ha groot gebied vlakbij Wezemaal is pure verwennerij voor de wandelaar. De ‘Wijngaardmuur’ springt meteen in het oog, de heuvel van 72m hoog, waar de druiven nog worden geteeld worden zoals in de middeleeuwen. Vanuit het bezoekerscentrum van de Hagelandse Wijn maak je de ruim 7 kilometer lange Wijngaardbergwandeling, die je rondleidt langs de heuvel en waar je het Hagelandse landschap bewondert. Meer fijne wijnwandelingen in Vlaams-Brabant vind je via onderstaande knop.
Ook in het uiterste westen van Vlaanderen vind je een wijngebied met beschermde oorsprongsbenaming. Sinds 2005 mag de gemeente Heuvelland zich namelijk officieel een wijngebied noemen! Het glooiende terrein is ondertussen de thuis geworden van een twintigtal gepassioneerde wijnbouwers. Wijndomein Entre-Deux-Monts maakt het de wandelaars heel gemakkelijk om deze wijnstreek te voet te verkennen, met een heuse EDM-wandelroute van een zestal kilometer. De wandelroute loopt over de flanken van de Rodeberg en onderweg leer je aan de hand van enkele informatieborden ook heel wat bij over de werking van het wijndomein. Een must-do voor jong en oud! Op een boogscheut verwijderd mag een wandeling rond de Kemmel-en Monteberg niet ontbreken, in het landschap springen de verschillende wijndomeinen meteen in het oog. Maar niet alleen in Heuvelland vind je West-Vlaamse wijn, ook ten oosten van Ieper liggen enkele wijndomeinen. Meer bepaald in de streek van Zonnebeke, Beselare of Wervik kan je op het recent gelanceerde wandelnetwerk Ieperboog Oost wandelen langs enkele van de wijngaarden.
In Limburg vind je maar liefst twee BOB-gebieden! Bij Haspengouw denkt iedereen meteen aan dé fruitstreek bij uitstek, maar de streek draagt ook een lange wijntraditie met zich mee. Zelfs de Romeinen verbouwden 2000 jaar geleden al wijn in Haspengouw. Vandaag de dag plukken we daar letterlijk de vruchten van. Zo vind je in Riemst het gerenommeerde wijnkasteel Genoels-elderen. Vlakbij de ingang bevindt zich het startpunt van wandelgebied ‘Greenspot Alden Biesen’, een heerlijk rondje van 17 km vol van prachtige landschappen via trage wegen. Vooraf of nadien mag een bezoek aan het majestueuze wijnkasteel met z’n prachtige tuinen en vijver niet ontbreken. Ook de Maasvallei is trouwens een erkend wijngebied, deze BOB is uniek in z’n soort want het is de enige grensoverschrijdende appellatie in Europa. Het gebied is een van de droogste regio’s in de Benelux, kent minder temperatuurextremen en maakt het dus perfect voor wijnbouw. Bovendien is het in het RivierPark Maasvallei heerlijk wandelen. Wat dacht je van deze Aldeneik wandelroute? Onderweg ontdek je het wijndomein Aldeneyck, één van de pionieren in de Belgische wijnbouw. Ook in faciliteitengemeente Voeren, een waar wandelparadijs, vind je trouwens enkele wijndomeinen zoals Pietershof, Crutzberg of Zwaeneberg.
In Oost-Vlaanderen zijn er nog geen specifiek wijngebieden zoals dat onder meer in het Hageland of Heuvelland wel het geval is. Toch vind je in Oost-Vlaanderen, verspreid over de volledige provincie een dertigtal wijndomeinen, van piepklein tot relatief omvangrijk. Zo zijn er in de Gentse rand heel wat domeinen te verkennen. Iets verder van Gent, namelijk in Borsbeke (Herzele) vind je het domein ‘Près de Gand’, gelegen op de zeven kilometer lange wandeling Kampenroute. De wandeling door Herzele en deelgemeenten gaat langs glooiende landschappen en idyllische plekjes. Het wijndomein ‘Cruysem’ is een relatief jong domein, maar mocht toch al heel wat prijzen in ontvangst nemen. Het wijndomein gelegen aan de toegangspoort tot de Vlaamse Ardennen (Kruisem) produceert schitterende mousserende wijnen. Onder begeleiding kan je er door de wijngaarden wandelen, of ga even verderop de rust en stilte opzoeken en maak een wandeling in het Lozerbos.
Voorlopig is er ook in Antwerpen nog geen specifiek wijngebied uitgeroepen. Maar dat wil niet zeggen dat er geen wijn wordt gemaakt. De wijndomeinen zijn er misschien (nog) niet zo talrijk als in andere provincies, toch zijn er enkele leuke ontdekkingen te doen. Zo heeft het wijndomein Oud Conynsbergh in Boechout twee fijne wandelroutes uitgestippeld. De wandeling van vijf kilometer toont je twee van de wijngaarden, op de route van 15 km ontdek je alle vier de wijngaarden. In het pittoreske Liezele is er het prachtige wijndomein Valke Vleug. Wandelmogelijkheden vind je in de buurt aan overvloed, ga eens op pad in het Park Fort Liezele of maak een van de wandelingen die starten aan de abdij van Bornem.