In de voetsporen van Vincent Van Gogh in Nuenen

Op verkenning in het Van Gogh Village Museum

Vincent Van Gogh zag het levenslicht in het Brabantse Zundert in 1853. Het gezin Van Gogh ging regelmatig wandelen in de omgeving van Zundert, en net die wandelingen vormden de basis van Vincents liefde voor de natuur. Na omzwervingen in Den Haag en Amsterdam kwam Van Gogh op 5 december 1883 uiteindelijk aan in Nuenen, waar zijn vader dominee was. Tegenwoordig kan je er de tien kilometer lange wandelroute volgen, die je meeneemt langs de prachtige natuur en het erfgoed.

Nuenen is dankzij de rijke Van Gogh-geschiedenis een waar openluchtmuseum. Wil je al heel wat te weten komen over Van Gogh voor je op stap gaat? Dan mag een bezoek aan het Van Gogh Village Museum zeker niet ontbreken. Je leert er alvast dat de kunst van Van Gogh niet meteen een schot in de roos was. Het was pas door hard te werken dat hij zich uiteindelijk meester maakte over kwast, doek en verf. Zijn vroegere dorpsgenoten noemden hem zelfs ‘Schildermenneke’. Wisten zij veel hoe bekend Vincent later zou worden… In het museum zijn ook teksten te lezen die Vincent met zijn broer Theo uitwisselde. Z’n broer financierde Vincent namelijk en zorgde voor geld voor eten en verfmaterialen. Al snel bleek uit de briefwisseling dat het schilderen hem niet meer zou loslaten. Zo luidt een van de passages: “ik ben soms ongelooflijk helder als de natuur zo mooi is dezer dagen en dan ben ik buiten mezelf en ontstaat het schilderij als in een droom.”’

Wandelen langs Van Gogh’s inspiratie in Nuenen

Een van de eerste markante plekken op de tien kilometer lange wandeling in Nuenen is een wevershuisje. De kunstenaar was namelijk geboeid door harde werkers, niet alleen op de akkers maar ook achter het weefgetouw. Al snel volgt het Van Gogh-kerkje; hier was Vincent’s vader dominee. Van Gogh vereeuwigde dit op het doek voor z’n moeder, die haar been had gebroken en de kerk als het ware naar haar wilde brengen. Verderop de wandeling doemt Gerwen op, ook hier werd het kerkje vastgelegd door Van Gogh. In het rauwe landschap wat daarop volgt, werd de schilder geïnspireerd door hardwerkende arbeiders en de natuurlijke stilte. “Boeren staan het dichtst bij de natuur. En hoe dichter je bij de natuur komt, hoe dichter bij de schepping”, liet Van Gogh ooit optekenen. Het is in dit gebied dat het wereldbekende schilderij ‘De Aardappeleters’ vorm kreeg. Vincent noemde dit soort huisjes menschennestjes. “De schoonheid liet me niet meer los. Een boerenschilderij dat ruikt naar spek en aardappel”, schreef hij. Aan dit meesterwerk ging echter een minutieuze voorbereiding vooraf, al werd hij niet meteen erkend voor z’n schilderijen, het was pas veel later dat het grote publiek zag wat voor een meesterwerk Van Gogh maakte.

Turbulent liefdesleven en triest einde

Ook de molen De Roosdonck passeert de revue en werd meerde malen getekend door Vincent. Terug in het centrum van Nuenen bevindt zich vlakbij het museum het domineeshuis, waar de ouders van Vincent woonden, in de achtertuin had hij z’n atelier. Daarnaast, in het statige Nune Ville, woonde Margot Begemann, de vrouw waarmee hij een relatie begon. Margot’s ouders keurden de relatie echter af en door een mislukte zelfmoordpoging van Margot kende dit liefdesverhaal een tragisch einde. In november 1885 liet Van Gogh Nuenen uiteindelijk achter zich en trok hij onder meer naar Antwerpen, Parijs en Zuid-Frankrijk, waar hij z’n bekendste werken schilderde. De laatste maanden van z’n leven spendeerde hij in Auvers-sur-Oise, vlakbij Parijs. De heimwee naar Brabant was er altijd, maar toch keerde hij er nooit meer terug. De vele onzekerheden werden Van Gogh te veel, in 1890 beroofde hij zichzelf van het leven. Het was pas decennia nadien dat Van Gogh de bevestiging en waardering kreeg als een van de beste schilders uit zijn tijd.

Nog meer Van Gogh wandelroutes in Nederland

Op zoek naar nog meer wandelplezier in het geliefde landschap van Van Gogh? Binnen Brabant bevindt zich een heus ‘Van Gogh Nationaal Park’, waar je al wandelend de levensloop van en inspiratie voor Van Gogh’s kunstwerken ontdekt. Zo kan je op stap door Vincent’s geboortedorp Zundert, je wandelt er langs de plekken uit z’n jeugd en door het landschap met slingerende beken dat hem zo nauw aan het hart lag. Plekken die hij later ook zou vereeuwigen op doek. In Etten-Leur wandel je langs de plekken waar van Gogh in 1881 zijn artistieke carrière begon. Ontdek er de heidelandschappen en het platteland dat hem zo begeesterde. Nog niet uitgewandeld? Ga dan op stap in Tilburg, waar Van Gogh in 1866 z’n eerste tekenlessen kreeg. Langs het authentieke boerenlandschap in Helvoirt wandel je letterlijk door de schetsen van Van Gogh, want van 1871 tot 1875 was z’n vader hier predikant. Meer info over de verschillende wandelroutes via onderstaande knop.